Çok yönlü sahalar için özel Seven çözümleri

Çok Yönlü Çatı Projesi Şeması

Bu durum GES’in kurulacağı yer noktasında “her alanı değerlendirmek” anlayışını doğurmuş, bunun bir sonucu olarak sektör, GES projesinin kurulduğu fiziki alandan kaynaklanan olumsuz etmenlerin en aza indirgenmesi üzerine odaklanmıştır. Günümüz koşullarında GES projelerinde alan olarak çatı kullanımı ve eğimli arazilerin kullanımı artmıştır. Bu durum panellerin kurulumunda paneller arasında açı farklılığı ve yön farklılığının oluşmasına neden olmuştur.

Bu tip arazilerde doğru ölçümün yapılabilmesi için IEC standartlarına göre her yön ve açı farklılığı için bir adet fotovoltaik ışınım sensörü kullanılması gerekmektedir. SEVEN ÇOK YÖNLÜ SAHALAR İÇİN ÖZEL ÇÖZÜMLERİ bu amaç doğrultusunda geliştirilen özel sensörlerdendir.

Her yönelim için farklı fotovoltaik ışınım sensörü kullanılması gerekliliği için “The Importance of Sensors in PV installations” adlı çalışmamızı inceleyebilirsiniz.

Çok Yönlü Çatı Projesi Örneği

KLASİK ÇATILAR İÇİN ÖZEL ÇÖZÜM: 2IS

GES projelerinde, panel yönelimleri ve bu yönelimlerdeki panel sayıları birbirinden farklı olabilir. Datalogger izleme sistemlerinde, doğru bir PR hesabı (Performance Ratio; PR oranı basitçe gerçekleşen üretimin hesaplanan üretime oranıdır.) yapabilmek için GES sahalarında bulunan panellerin yönelimleri ve her bir yönelimdeki panel sayısı bilinmelidir. Bundan dolayı, sahadaki her bir yönelim için bir adet ışınım sensörü kullanılmalıdır. Sensörlerden alınan veriler, Modbus RTU protokolü ile RS485 üzerinden veri kaydedicilere iletilmektedir. Aşağıda yer alan görselde SEVEN İKİ YÖNELİMLİ ÇÖZÜM OLMADAN bir çatı projesinde IEC-61724-1 standardına göre Class A ‘ya uygun biz izleme yapılabilmesi için olması gereken bağlantı şekli görülmektedir.

3S-IS SEVEN Çatı Çözümü

Bağlantı şeklinden görüldüğü üzere doğru PR hesaplaması için her yönelimde ayrı bir ışınım sensörü, her yönelim için ayrı bir dataloggerlar ve ayrı invertörlerin kullanılması gerekmektedir.

SEVEN 2 YÖNLÜ ÇÖZÜM ile bir çatı projesinde bağlantı şekli aşağıdaki gibidir.

SEVEN 3S-2IS Çatı Çözümü

Bağlantı şemasında görüldüğü üzere SEVEN İKİLİ ÇÖZÜM kullanılan bir çatı projesinde hem invertör sayısından hem izleme cihazı sayısından sahada tasarruf sağlanabilmektedir.

Seven 2IS Çalışma Prensibi

Doğru PR hesaplaması için farkı yöne bakan panel sayılarının bilinmesi gerekir. Bu sistemde iki fotovoltaik ışınım sensörü bulunur. Bu iki ışınım sensöründen biri ana ışınım sensörüdür ve diğer ışınım sensörü ana ışınım sensörüne bağlanır. Ana sensörden tek modbus çıkış ile izleme cihazına bağlantısı gerçekleştirilir. Ayrıca ana ışınım sensörüne bağlanan diğer meteorolojik sensörler; İki adet panel sıcaklık, bir adet ortam sıcaklık, bir adet rüzgâr hız sensörleri şeklindedir. Seven İkili çözümde diğer meteorolojik sensörlerin bağlantı şeması aşağıdaki gibidir.

İki Yönlü Işınım Sensörü Bağlantı Şeması

Sensörlerin yapılandırma aşamasında farklı yöne bakan panel sayıları SEVEN yapılandırma arayüzüne girilir. Bu işlemi bir dönüştürücü yardımı ile müşteri kendisi yapabilmektedir. Bu yapılandırma aşamasının tamamlanması sonucunda panel sayıları kullanılarak sensör içerisindeki yazılımdan tüm saha için TEK bir efektif ışınım değeri elde edilir ve TEK bir PR hesabı, bu ışınım değeri üzerinden gerçekleştirilir.  Böylece Tek Modbus Bağlantı ve tek datalogger cihazı ile IEC 61724-1 standardına uygun biz izleme gerçekleştirilmiş olur. Aşağıdaki görselde yapılandırma aşamasında panel sayılarının girileceği Seven Sensör yapılandırma aracı ekranı görünmektedir.

Seven Sensör Yapılandırma Aracı Panel sayılarının girileceği kısım (Number of Module)

İKİ ‘DEN FAZLA YÖN BULUNAN SAHALAR İÇİN ÖZEL ÇÖZÜM:3IS-4IS

Çatı projelerinde yaygın olarak İKİ yön kullanılmasına karşın bazı GES sahalarında ikiden fazla yön bulunmaktadır. Üç veya dört farklı yön bulunan sahalarda 3IS ve 4IS çözümleri kullanılmalıdır. Üç farklı yön bulunan sahalarda 3IS çözümü kullanılırken dört farklı yön bulunan sahalarda 4IS çözümü kullanılmaktadır. 4IS çözümü içerisinde dört adet fotovoltaik ışınım sensörü bulunurken 3IS çözümünde üç adet fotovoltaik ışınım sensörü bulunmaktadır. 3IS ve 4IS çözümlerinde tıpkı 2IS çözümünde olduğu gibi sahada izleme cihazı ve inverter noktasında tasarruf sağlanmaktadır.

3IS-4IS Çalışma Prensibi

Bu sistemde yönelim sayısı kadar fotovoltaik ışınım sensörü bulunur. Bu fotovoltaik ışınım sensörleri bir sensor kutusunda birleştirilir ve tek Modbus çıkış ile izleme cihazına bağlantısı gerçekleştirilir.  Sensörlerin yapılandırma aşamasında tıpkı Seven İkili Çözüm’de olduğu gibi yapılandırma aracı üzerinden farklı yöne bakan panel sayıları girilir. Bu yapılandırma aşamasının tamamlanması sonucunda panel sayıları orantısında efektif TEK bir ışınım değeri elde edilir ve TEK bir PR hesabı bu efektif ışınım değeri üzerinden gerçekleştirilir. Böylece tek modbus bağlantı ve tek izleme cihazı ile IEC 61724-1 standardına uygun biz izleme gerçekleştirilmiş olur. Seven 4IS ve 3IS çözümlerinde bağlantısı gerçekleştirilebilen diğer meteorolojik sensörler; Dört adet panel sıcaklık, bir adet ortam sıcaklık, bir adet rüzgâr hız ve bir adet rüzgâr yön sensörü şeklindedir. 4IS çözümüne ait diğer meteorolojik sensörlerin bağlantı şeması aşağıdaki gibidir;

4IS Bağlantı Şeması

4IS Montaj sehpası

Görüldüğü üzere çalışma prensibi 2IS ile aynı olan 3IS-4IS çözümlerinin sadece bağlantı şekli ve sisteme bağlanabilen diğer meteorolojik sensörler açısından 2IS çözümünden farklılık göstermektedir.

ÇOK YÖNLÜ ÇÖZÜMLERDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSULAR

• Seven çok yönlü çözümlerde doğru izlemenin gerçekleştirilebilmesi için en önemli noktalardan birisi yapılandırma aşamasında panel sayılarının kesinlikle girilmesidir. Çalışma mantığı olarak bu çözümlerde panel sayıları orantısında efektif bir ışınım değerinden tek bir PR elde edildiği için, panel sayıları girilmediği vakit tek bir ışınım değeri üzerinden PR hesabı yapılmakta olup bu durumda Class A izleme sistemine uygun bir izleme gerçekleştirilmemektedir.
• Bazı sahalarda ancak proje başlangıç aşamasında her bir yön ayrı bir proje olarak tasarlanırsa ancak klasik yöntemlerle PR hesaplanabilir. Bu da sahanın iki ayrı proje gibi değerlendirilerek her bir yön için ayrı PR hesabı yapılmasını gerektirir. Fakat bu  fazla ekipman kullanımından dolayı maaliyetli bir çözümdür.
•   Proje en başından yukarıda belirtildiği gibi tasarlanmadıysa doğru PR hesaplanamaz. Çok yönlü sahalarda bir invertöre farklı yönlerde bulunan paneller bağlandığında bu durum PR hesabını bozmaktadır. Bu durumda hesaplanan PR gerçek PR’ı yansıtmaz. Bu nedenle GES sahasının kurulması aşamasında yön farklılıkları göz önüne alınarak inverter bağlantıları buna göre planlanmalıdır.

Yukarıdaki veriler ışığında çok yönlü sahalarda doğru ölçüm değerine ulaşabilmek için SEVEN çoklu çözümleri tercih edilmelidir. Çoklu çözümler sahada ekstra datalogger kullanımını azaltmasının yansıra invertör sayısını da optimum seviyede tutarak çok yönlü sahalarda PR hesaplama problemini ortadan kaldırmıştır.